Raf Ömrünü Uzatmak için Gıdalara Radyasyon İddaası

Türkiye"de 2000'dan bu yana birçok gıdaya raf ömrünü uzatmak için radyasyon veriliyor. Gıdaların raf ömrünü uzatmak için verilen radyasyonlu gıdaları yiyen birçok hayvan öldü.

BÜ. Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü'nden Hakan Girgin ve araştırma arkadaşları, et, et ürünleri ve baharatlarda yoğun olarak kullanılan ışınlama teknolojisinin zararlarını araştırdı. Ekip üyeleri, halk arasında meyve sinekleri olarak bilinen ve gen dizileri insanlarla benzerlik taşıyan drozofilanın besleneceği mamaları 25, 50 ve 100 kilo Gray (kGY) oranında ışınladı. Ardından 3 grup sineği bu mamalarla besledi. Başka bir grup sineğe ise ışınlanmamış mama verildi.

Sineklerde önemli 3 belirgin fark tespit edildi.

1) Rengi soluk sarımsı olan sinekler karardı.

2) Sayılarında ciddi oranda azalma meydana geldi. Işınlanmış mamalarla beslenen sineklerin yüzde 70'e yakını öldü.

3) Üremelerinde gecikmelerin olduğu tespit edildi.

Öte yandan, hiç ışınlanmamış mamaları yiyen sineklerin sayısında ve renginde herhangi bir değişikliğe rastlanmadı.

Girgin, ışınlamanın doğrudan gıdaların genetiğini değiştirdiğini belirterek, "Bilim insanları zararlı etkisi olduğuna dair ikiye bölünmüş durumda. Ben kesinlikle zararlı olduğu kanısındayım. Gıdaların geninde meydana gelen bu moleküler değişikliğin kansere neden olma ihtimali söz konusu" dedi. Yine, ışınlamada radyasyonun bir çeşidi olan iyonize radyasyon kullanıldığını söyledi.

IŞINLAMA NEDEN YAPILIR?

Girgin, "Işınlama, gıdaların raf ömrünün uzatılması amacıyla bakteri, küf, böcek ve parazit gibi canlıların yok edilmesi amacıyla kullanılıyor. Bunlar avantajlı kısmı. Ancak ışınlama canlıların DNA'sına zarar verebilir. Hatta 9 kGy ışınlama dozu gıdanın DNA"sında yüzde 99,7 oranında parçalanmaya sebep olabiliyor" dedi.

Gıdalarda Yoğun mu Kullanılıyor ?

Türkiye"nin de içinde bulunduğu yaklaşık 60-65 ülkede ve yaklaşık 60-65 gıda türünde ışınlamanın yaygın olarak kullanıldığını belirten ekip, "En yaygın olarak baharat, çay, yumrular, tahıllar gibi bitkisel ürünlerde ve dondurulmuş et-et ürünleri ve balıkta yaygın olarak kullanılıyor" diye konuştu. Yapılan araştırmaların birçoğunda ışınlama teknolojisinin faydadan çok zararı olabileceğine dikkati çeken ekip şöyle devam etti: "Örneğin ışınlama ile gıdada, kanserin habercisi olan toksik maddeler ortaya çıkabiliyor. Bu gıdaları sürekli tüketince toksik maddeler vücudumuzda birikebiliyor. Ayrıca ışınlama sonucu gıdadaki vitaminlerde önemli ölçüde (%80) eksiklik meydana gelebiliyor."

Direkt DNA'yı Etkiliyor ve İnsan Sağlığı Baz Alınmıyor
Işınlamanın insan sağlığını etkiliyor, "Gıdalarda ve onu tüketen insanlara zarar verebilir. Çünkü hücre çekirdeğine kadar girip direk DNA"ya etki edebiliyor."

Dozlar belirlenirken bunun insan sağlığına etkisinin göz önüne alınmıyor. Belirtilen limitler gıdanın kalitesi açısından değerlendirilir.